Evcil hayvanlar nedir?
Doğa'da büyüyüp yetişen ve kendi kendini doyurma ve yetiştirme özelliğine sahip hayvanlar vahşi hayvanlar olarak adlandırılır. Hayvanlar tarih boyunca insanların en önemli dostları olmuşlardır halen de öylelerdir. Tarih öncesinden itibaren hayvanlar insanlar tarafından evcilleştirilmeye başlanmıştır.
Hayvanların doğal ortamlarından uzaklaşıtırılarak, belirli bir yerde insaneliyle beslenen, insanların direktiflerine göre yeri geldiğinde kafeslerde bile yaşamaya zorlanan, insanlarla birlikte yaşamayı öğrenmiş hayvanlara evcil hayvanlar denir. Evcilleştirme yüzyıllarca süren titiz seçme, çaprazlama ve ıslah çalışmalarının bir sonucudur.
Bazı insanlar evcil hayvan yetiştirme işini abartmış doğada ki vahşi aslan, kaplan, leopar, jaguar gibi hayvanları evcileştirmeye çalışmışlardır. Bu türhayvanlar vahşi doğaya alışık hayvanlar olduğu için kolay kolay evcilleşemezler. Vahşi hayvanları evcilleştirebimenin yollarından en iyi yöntem vahşi bir hayvanı yavru iken sahiplenerek onu büyütmektir.
Evcil hayvanlar sahiplerine ve yetiştirildikleri ortama çok çabuk uyum sağlarlar.
EVCİL HAYVANLAR
1. Kedi
2. Köpek
3. Kuş
4. Civciv
5. Hamster
6. At
7. Tavşan
Evcil hayvanların yararları
1. Sizinle arkadaş olurlar.
2. Size karşılıksız sevgi gösterirler.
3. Sizi dinlemeyi öğrenirler.
4. Sizi korurlar.
5. Kolay kolay Alerji olmazsınız.
6. Sahiplenme duygusunu yaşarsınız.
7. Evcil hayvan yetiştirmek bir çocuk yetiştirme provası gibidir.
8. Sorumluluk alma bilincinizi gelişir.
Evcil hayvan bakmanın zorlukları
1. Gittiğiniz her yere götürmek zorundasınız.
2. İşten geldiğinizde yorgun olsanız bile gezdirmek zorundasınız.
3. Tuvaletini temizlemek zorundasınız.
4. Yemeğini ve suyunu bittiği zaman vermek zorundasınız.
5. Kendinizi nasıl temizliyorsanız onuda yıkayıp temizlemek zorundasınız.
Evcil hayvan beslemenin belli kuralları
1. Hayvanların yemeğini temin etmek.
2. Hayvanların suyunui temin etmek.
3. Onları temiz tutmak.
4. Onları tuvalet konusunda eğitmek.
5. Onları yapmamaları gereken şeyler konusunda eğitmek.
6. Onları asla yalnız bırakmamak.
7. Belirli zaman aralıklarıyla gezdirmek.
8. Onları sevgi ve şefkat göstermek.
9. Hastalandığında veterinere götürmek.
Evcil hayvan türleri
1. Ürünlerinden yararlanılan evcil hayvanlar
2. Gücünden yararlanılan evcil hayvanlar
3. Diğer evcil hayvanlar
Ürünlerinden yararlanılan evcil hayvanlar
Hem etinden, hem sütünden, yağından ve derisinden yararlanılanmak için manda, sığır, koyun yetiştirilir. Tavuk, hindi, ördek, kaz gibi kümes hayvanları da eti, yumurtası ve tüyleri için beslenir. Ayrıca bazı yırtıcı kuşlar, özelikle doğan, atmaca, şahin ve çakır, avcılıkta yararlanmak amacıyla evcilleştirilmiştir. Sütü ve derisinden yararlanılmak için keçi yetiştirilir. Sütünden yararlanmak için inek yetiştirilir. Elde edilen sütlerden peynir, lor, ekşimik, yoğurt gibi ürünler elde edilir.
Gücünden yararlanılan evcil hayvanlar
At, eşek, katır, deve gibi hayvanlar yük taşımacağılında ve ulaşımda kullanılan evcil hayvanlardandır. Özellikle deve günlerce aç ve susuz yol alabilme özelliğiyle diğer gücünden yararlanılan evcil hayvanlardan ayrılmaktadır. Ayrıca uzak doğuda filler de evcilleştirilerek gücünden yararlanılan hayvanlardandır.
Diğer evcil hayvanlar
Hiçbir ürününden yararlanılmayan hayvanlar bu gruba girerler. Bu gruptaki hayvanlar insanlara muhtaçtırlar yemek ve suyu kendileri bulamazlar. Bu tür hayvanları gerekli ve yeterli yiyeceklerle, ama aşırılığa kaçmadan düzenli olarak beslemek gereklidir. Evcil hayvanlardan köpek insanın bir numaralı koruyucusudur. Sahibi kıskanır ve herhangi bir tehlike karşısında onu korur.
Doğada besinini ve barınağını kendisi bularak, düşmanlarına karşı kendini savunarak yaşamını ve soyunu sürdüren yabanıl hayvanların bir bölümü insan eliyle evcilleştirilmiştir, yabani hayvanların evcilleştirmeye başlandığı tarih öncesi devirlere dayanır. Bu hayvanların, doğal çevrelerinde özgür ve yabanıl yaşarken tutsak edilerek insan eliyle bakılıp beslenmeye ve insanla birlikte yaşamaya alıştırılması evcilleştirmenin yalnızca ilk aşamasıdır. Oysa bu uzun sürecin asıl amacı, yabani hayvanları yeni koşullara uyarlayarak insana daha yararlı, örneğin et, süt ya da yumurta verimi daha yüksek, yük ya da binek hayvanı olarak daha dayanıklı, avda iz sürmeye ya da bekçilik etmeye daha yatkın evcil soylar üretmektetir. Bu da yüzyıllarca süren titiz seçme, çaprazlama ve ıslah çalışmalarının bir sonucudur.
İnsanlar yerleşik düzene geçip tarım yapmaya başlamadan çok daha önceleri, yiyeceklerini ve giyiceklerini sağlamak için hayvanlardan yararlanıyorlardı. Başlangıçta, karınlarını doyurmak için çevrelerindeki yabani hayvanları avlamakla yetindiler. Zamanla, bu hayvanları yakalayıp bir yere kapatmanın av peşinde koşmaktan daha güvenilir bir yol olduğunu fark ettiler ve kendilerini en yararlı olabilecek hayvanları evcileştirmeye öğrendiler. Bütün düşmanlarına karşı kendini savunmayı ya da saldırmayı içgüdüleriyle bilen yabani bir hayvanı insanın yakalayıp tutsak etmesi kuşkusuz etmesi kolay olmamıştır. Bu yüzden insanlar büyük olasılıkla yaralı ya da ormanda kaybolmuş genç hayvanları kendilerine alıştırıp beslemekle işe başladılar. Bir süre sonra da hangi hayvanların daha uysal, evcilleştirilmeye daha yatkın ve kendilerine daha yararlı olduğunu öğrendiler. Başlangıçta yalnızca etini yiyebilcekleri hayvanları bakıp besliyorlardı. Atın ve köpeğin evcilleştirilmesi bile böyle başladı. Bu hayvanların gücünden et, süt, yumurta, yapağı, kıl, deri, boynuz gibi çeşitli ürünlerinden yararlanmaya başlamaları daha geç tarihlere rastlar.
At, inek vb. gibi yararlanılan hayvanların yavruları insanoğluna çok sevimli gelmeye başlamış, özellikle çocukların ilgisini çekmiştir. Her evcil hayvan evdebeslenemeyeceği gibi, bazı evcil olmayan hayvanları da insanlar evinde beslemeye çalışmıştır (aslan, jaguar, timsah vb.). Fakat bu hayvanlar evcilleştirilemedikleri ve doğal dürtülerindeki vahişliği kaybedemedikleri için insanoğluna saldırmıştır.
Evde hayvan beslemenin belli başlı kuralları vardır. Hayvanların yemeğini ve suyunu temin etmek, onları temiz tutmak, bazı konularda eğitmek vb. unsurlar bu kuralların başlıcalarıdır.
Doğada besinini ve barınağını kendisi bularak, düşmanlarına karşı kendini savunarak yaşamını ve soyunu sürdüren yabanıl hayvanların bir bölümü insan eliyle evcilleştirilmiştir, yabani hayvanların evcilleştirmeye başlandığı tarih öncesi devirlere dayanır. Bu hayvanların, doğal çevrelerinde özgür ve yabanıl yaşarken tutsak edilerek insan eliyle bakılıp beslenmeye ve insanla birlikte yaşamaya alıştırılması evcilleştirmenin yalnızca ilk aşamasıdır. Oysa bu uzun sürecin asıl amacı, yabani hayvanları yeni koşullara uyarlayarak insana daha yararlı, örneğin et, süt ya da yumurta verimi daha yüksek, yük ya da binek hayvanı olarak daha dayanıklı, avda iz sürmeye ya da bekçilik etmeye daha yatkın evcil soylar üretmektetir. Bu da yüzyıllarca süren titiz seçme, çaprazlama ve ıslah çalışmalarının bir sonucudur.
İnsanlar yerleşik düzene geçip tarım yapmaya başlamadan çok daha önceleri, yiyeceklerini ve giyiceklerini sağlamak için hayvanlardan yararlanıyorlardı. Başlangıçta, karınlarını doyurmak için çevrelerindeki yabani hayvanları avlamakla yetindiler. Zamanla, bu hayvanları yakalayıp bir yere kapatmanın av peşinde koşmaktan daha güvenilir bir yol olduğunu fark ettiler ve kendilerini en yararlı olabilecek hayvanları evcileştirmeye öğrendiler. Bütün düşmanlarına karşı kendini savunmayı ya da saldırmayı içgüdüleriyle bilen yabani bir hayvanı insanın yakalayıp tutsak etmesi kuşkusuz etmesi kolay olmamıştır. Bu yüzden insanlar büyük olasılıkla yaralı ya da ormanda kaybolmuş genç hayvanları kendilerine alıştırıp beslemekle işe başladılar. Bir süre sonra da hangi hayvanların daha uysal, evcilleştirilmeye daha yatkın ve kendilerine daha yararlı olduğunu öğrendiler. Başlangıçta yalnızca etini yiyebilcekleri hayvanları bakıp besliyorlardı. Atın ve köpeğin evcilleştirilmesi bile böyle başladı. Bu hayvanların gücünden et, süt, yumurta, yapağı, kıl, deri, boynuz gibi çeşitli ürünlerinden yararlanmaya başlamaları daha geç tarihlere rastlar.
At, inek vb. gibi yararlanılan hayvanların yavruları insanoğluna çok sevimli gelmeye başlamış, özellikle çocukların ilgisini çekmiştir. Her evcil hayvan evdebeslenemeyeceği gibi, bazı evcil olmayan hayvanları da insanlar evinde beslemeye çalışmıştır (aslan, jaguar, timsah vb.). Fakat bu hayvanlar evcilleştirilemedikleri ve doğal dürtülerindeki vahişliği kaybedemedikleri için insanoğluna saldırmıştır.
Evde hayvan beslemenin belli başlı kuralları vardır. Hayvanların yemeğini ve suyunu temin etmek, onları temiz tutmak, bazı konularda eğitmek vb. unsurlar bu kuralların başlıcalarıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder